تالاب حلّه خشکید

تالاب حله غم انگیز ترین روزهای خود را سپری کرده و با مرگ گلاویز است.

همین درد مشترک باعث شد تا شماری از علاقمندان و فعالان محیط زیست که سالهاست از این تالاب و منطقه حفاظت شده پیرامونش بازدید می کنند و در جریان بحرانی شدن وضعیت آن قرار دارند، با حضور در این تالاب که حالا عقب نشینی زیادی داشته، نگرانی خود را از مرگ آن اعلام کنند.

آنها معتقدند اگر برای این اتفاق چاره اندیشی نشود، تالاب حله به سرنوشت تالاب های دیگر در کشور دچار خواهد شد و علاوه بر آنکه به خاطره ها سپرده می شود، باید منتظر تبعات ناخوشایند زیست محیطی آن هم بود.

«حله» بزرگترين و مهمترين تالاب استان بوشهر است که اين روزها از يک طرف خشکسالي و از طرف ديگر تعارضات انساني، صدمات زيادي به آن وارد کرده است.

این تالاب در اثر طغیان رود حله در سال 1342 بوجود آمد. این تالاب با وسعت 42600 هکتار که در اوج حیات خود 20 هزار هکتار آن تالابی بود با توجه به اکوسیستم مطلوبی که برای پرندگان مهاجر و بومی ایجاد شده بوده به عنوان منطقه حفاظت شده حله معرفی گردید.

با این حال چاه هاي عميق غيرمجاز، برداشت بي رويه از رودخانه و پمپاژ آب آنها به مزارع کشاورزي، احداث سدهایی نظیر رئسعلی دلواری و اخیرا هم دالکی در بالادست تالاب که حقابه رودحله را به خوبی تامین نمی کنند، عواملي هستند که دست به دست هم داده تا این تالاب روز به روز خشک تر شده و به مرحله ای برسد که از آن فقط خاطره اي باقي بماند.

رود حله که از بهم پیوستن رود آب شیرین شاهپور و رود شور دالکی بوجود آمده، رودی با آب لب شور می باشد که میزان این شوری در اثر گذر از اراضی شور و زمین های اطراف نیز افزایش پیدا می کند.

نکته مهم و قابل توجه اینکه افزایش شوری تالاب در اثر کاهش آب ورودی شاهپور از یک سو، همچنین کاهش شدید حقآبه این تالاب پس از آغاز اجرای سد دالکی که حیات تالاب به آب آن گره خورده، بر مشکلات این اکوسیستم افزوده است.

گروهی از کارشناسان آگاه می گویند: متاسفانه حتی با نصب دستگاه هیدرومتریک در محل پل جدید روستای کره بند محور بوشهر - گناوه هیچ گزارشی نسبت به میزان آب ورودی و یا آنچنان که ادعا می شود حق آبه رها شده گرفته نشده است و این عدم نظارت مکفی سازمان های مرتبط را به ذخیره بیشتر آبها در پشت حوضچه های سد ها ترغیب می کند.

اکوسیستم حله با گیاهان تالابی و شور پسند و پوشش گیاهی مناسب موقعیتی مناسب برای پرندگان آب زی ، کنار آب زی وخشکی زی مهیا نموده است که امکان زاد آوری نیز در آن مهیا است این تالاب پذیرای پرندگان مهاجر زمستان گذر و تابستان گذر می باشد، اما متاسفانه کاهش وسعت تالاب در اثر خشک سالی و آب رسانی مناسب و آتش سوزی های عمدی، از تعداد این تنوع گونه ای کاسته و تاثیران آن را می توان در کاهش مهاجرت پرندگان دید.

متاسفانه نبود عزم و اراده ای در مسئولان مرتبط برای رسیدگی به وضعیت تاریک این تالاب به وضوح دیده می شود، طوری که در جریان حضور اخیر فعالان محیط زیست در این منطقه، شاهد تلف شدن ماهیان زیادی در کنار آن بودند.

نوشداروی محیط زیست بعد مرگ تالاب حله!

با وجود نگرانی های رخ داده، هنوز مسئولان محیط زیست استان اظهارنظری در این خصوص نکرده اند.

البته اوایل خردادماه سالجاری وعده داده شد که طرح جامع نجات این تالاب تا مردادماه وارد مرحله اجرا می شود، اما به نظر می رسد هنوز هماهنگی های بین بخشی برای اجرای آن به نتیجه نرسیده و شاید این اقدامات نوشداروی بعد از مرگ تالاب حله باشد!

آن زمان غلامرضا فقيه مدیر تالاب های اداره کل محیط زیست بوشهر گفته بود با علاقمندان محیط زیست هم عقیده است که وضعیت تالاب حله بحرانی شده، ولی راهکار آن در اجرای طرح جامعی می باشد که در حال نهایی شدن است.

فقيه ادامه داد: سازمان حفاظت محيط زيست براي رسيدگي بهتر به مشکلات 8 تالاب مهم کشور که تالاب حله نيز يکي از آنهاست، در حال تدوين طرح مديريت جامع آن است که در این خصوص چندین کارگاه و نشست مشورتی با مشارکت ذي نفعان و جوامع محلي در بوشهر برگزار شده که تدوين کامل طرح بعد از برگزاري یک کارگاه ديگر تا هفته آینده به پايان مي رسد.

فقيه افزود: تاکنون فقط اداره کل حفاظت محيط زيست استان مسئول صيانت از تالاب بود، اما با تدوين اين سند همه ذي نفعان تالاب حله شامل جوامع محلي و تعدادي از دستگاه هاي استان نظیر دادگستری، منابع طبیعی، راه و شهرسازی، آب منطقه ای و... ملزم به همکاري هستند.

وی در ابتدای خردادماه سالجاری ابراز امیدواری کرده بود: طرح جامع زیست بوم تالاب حله تا تیرماه نهایی و به امضای همه مقامات ذیربط در استان و کشور رسیده و از مرداد ملاک عمل تمام اقدامات در این منطقه باشد تا تالاب حله از وضعیت کنونی به شرایط مطلوب تری برسد.

اما پیگیری های خبرنگار «خلیج فارس» حکایت از آن دارد که هنوز این سند در محیط زیست دست به دست می چرخد و اقدمات کافی برای اجرایی شدن آن صورت نگرفته است.

شرایطی که باعث شده عملا اداره کل محیط زیست در گوشه ای از بحران پیش آمده برای تالاب حله، تنها در مقام یک نظاره گر باشد.

شاید اگر تصمیم گیران در این خصوص، اندکی از دغدغه و پیگیری های دوستداران محیط زیست و نگرانی ساکنان پیرامون تالاب حله را داشتند، می شد به آینده امیدوار بود، اما در شرایط کنونی که برنامه و طرحی در این خصوص اعلام و اجرا نمی شود و اداره محیط زیست به عنوان متولی این حوزه سیاست سکوت در پیش گرفته، باید «حله» را پایان یافته قلمداد کرد.

«خلیج فارس» امیدوار است تصاویری که توسط دوستداران طبیعت ارسال شده، تلنگری به مسئولان محیط زیست در استان و کشور برای نجات این تالاب باشد...

عکس ها: آریادخت جهانبخشان- رضا بوشکانی

• < قبلی
• بعدی >