10 مشکل اصلی و مهم محیط زیست

مشکلات زیست محیطی و چالش های آن روز به روز در حال افزایش هستند. اما اکنون زمانی برای عقب نشینی نیست. اکو کلیکی در تلاش است که به خوانندگان خود به صورت کلی آنها را از از طریق این وبلاگ به اشتراک بگذارد. بهتر است که هر چه سریعتر قدم برداریم و به پیش برویم. به زودی بیش از ۹ میلیارد نفر از سیاره ما استفاده خواهند کرد. افزایش تقاضا برای غذا، آب، انرژی و زیرساختها طبیعت را به محدودیتهای خود سوق میدهد. و تأثیرات تغییرات اقلیمی به هر کجا که نگاه می کنیم مردم را تحت تأثیر قرار می گیرد. در مقابل، دانشمندان ما اخیراً به بررسی دقیق این موضوع پرداختهاند که آیا واقعاً میتوانیم همه اینها را داشته باشیم – آیندهای که در آن مردم غذا، انرژی و رشد اقتصادی مورد نیاز خود را بدون قربانی کردن طبیعت به دست آورند. پاسخ “بله” است. بهتر است آنها را بشناسیم تا بتوانیم راه حل مناسبی برای مقابله با آنها پیدا کنیم.

مسائل عمده زیست محیطی که باید تا سال ۲۰۳۰ به حل آنها بپردازیم

تغییرات آب و هوایی یکی از بزرگترین چالش های زیست محیطی است که بشر طی دهه آینده با آن روبرو خواهد شد. اما این تنها مشکل نیست. ما در این نوشته به برخی از بزرگترین و چالش برانگیزترین مشکلات زیست محیطی از کمبود آب و از بین رفتن تنوع زیستی گرفته تا مدیریت پسماند خواهیم پرداخت و چالشهای پیش رو را مورد بحث قرار خواهیم داد.

دهه سوم قرن بیست و یکم آغاز شده و چالش های زیست محیطی پیش روی ما که در دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد برای توسعه پایدار تنظیم شده است، بسیار است. این برنامه عملیاتی جهانی که در سال ۲۰۱۵ تصویب شد، اقدامات ویژهای را برای دستیابی به جهانی عادلانه تر، مرفه تر و زیست محیطی تر در طی ده سال ارائه میدهد. در این راستا، سازمان ملل متحد به ما هشدار میدهد و میگوید که هنوز عقب هستیم و از ما این سوال را میکند که آیا هنوز فرصت برای نجات کره زمین را داریم یا خیر!

در زیر برخی از اصلیترین مشکلات زیست محیطی در مقیاس جهانی را که سازمان ملل متحد تاکید بر حل آنها در دهه پیش رو را داریم، جمع بندی میکنیم:

۱- کاهش دگرگونیهای آب و هوایی و سازگاری با تغییر اقلیم

گرم شدن کره زمین از دیگر مشکلات زیست محیطی جهان است، که به دلیل انتشار دی اکسید کربن که طبق اعلام سازمان ملل متحد از سال ۱۹۹۰ به بعد پنجاه درصد افزایش یافته است، باعث تسریع پدیده تغییر اقلیم شده که به به دنبال آن پدیدههایی چون خشکسالی، آتش سوزی جنگلها و سیل بقای میلیونها انسان، گیاه و گونههای جانوری را تهدید میکند. این بدان معنی است که ما باید تدابیری برای کاهش اثرات آن بیابیم و با این عواقب خود و جامعه را تطبیق دهیم. حتی اگر که بتوانیم طبق توافقنامه پاریس، گرمایش جهانی را زیر ۲ درجه سانتیگراد نگاه داریم، تاثیرات آن برای قرنها ادامه خواهد داشت. سازمان ملل نیز خواستار بهبود مدیریت مناطق حفاظت شده، کاهش صید بی رویه، آلودگی و اسیدی شدن اقیانوسها ناشی از افزایش دمای زمین است.

۲- مشکلات آلودگی هوا و تاثیر آن بر سلامتی

آلودگی هوا که یکی از بزرگترین چالش های زیست محیطی ایران نیز به حساب میآید، زندگی بسیاری از مردم را دچار مشکل کرده است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین زده است که ٪ ۹۰ انسانها هوای آلوده تنفس میکنند. بنابراین این سازمان خواستار کاهش آلودگی هوا برای کاهش بیماریهای تنفسی میباشد تا از مرگ هفت میلیون نفر در سال جلوگیری شود. به گفته اکسفام اینترمون، آب آلوده نیز باعث مشکلات عدیده سلامتی و مرگ پنج میلیون نفر در سال است. سازمان ملل متحد بر کاهش استفاده از مواد شیمیایی و تصفیه فاضلاب بیشتر تاکید دارد.

۳- حفاظت از اقیانوسها و کاهش ضایعات پلاستیکی

اقیانوسها به منبع عظیم ضایعات پلاستیکی تبدیل شده اند. در سال ۲۰۱۶، تولید جهانی پلاستیک به ۳۲۲ میلیون تن متریک رسید که حجم عظیمی از آن (حدود ٪ ۳۹/۹) در اروپا در بسته بندی مورد استفاده قرار میگرفت. جام بک و همکاران در تحقیقی تخمین زدند که حدودا ۴/۸ تا ۱۲/۷ میلیون تن ضایعات پلاستیکی در اثر سؤ مدیریت پسماند وارد اقیانوسها شدند.

در این راستا کشورهای پیشرفته و در حال توسعه چون ایران، تلاشهای بیشماری در جهت کاهش رد پای پلاستیکی بشر، تولید پلیمرهای قابل تجزیه و تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی کردند. ظروف گیاهی جایگزین مناسبی برای ظروف پلاستیکی بوده و مضراتی که به سلامت مصرف کنده وارد میشود را ندارد.

۴- انرژی

در حالی که انرژی ٪۶۰ انتشار گازهای گلخانهای را در سطح جهان شامل میشود، سازمان ملل تخمین زده که٪ ۱۳ از جمعیت جهان هنوز به برق دسترسی ندارند و کماکان ۳ میلیارد نفر برای پخت و پز از سوختهای فسیلی استفاده میکنند. برای حل این مشکل استفاده باید انرژیهای پاک و تجدید پذیر را توسعه داد.

۵- مدل زنجیره تامین پایدار موادغذایی

تولید زیاد مواد غذایی به محیط زیست، خاک و اکوسیستم آسیب فراوانی میزند. علاوه بر این بهره بردی بیش از حد منابع طبیعی، ایمنی غذایی و آب در دسترس را در معرض خطر قرار داده است. سازمان ملل متحد تغییرات اساسی در مدل تولید مواد غذایی و عادت غذایی ما از جمله روی آوردن به رژیم گیاهی برای صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش انتشار دی اکسید کربن را امری ضروری میداند.

۶- حفظ تنوع زیستی

ما تا کنون ٪ ۸ از گونههای شناخته شده جانوری را از دست داده و ٪ ۲۲ گونه جانوری در خطر انقراض داریم. دلیل این امر تخریب زیستگاههای طبیعی حیوانات، شکار غیر قانونی و معرفی گونههای مهاجم است. سازمان ملل متحد خواستار اقدامات عملی و قطعه برای پایان دادن این تهدیدها و حفظ میراث طبیعی از جمله جنگلها است.

۷- توسعه پایدار شهری

رشد شهرها که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۵ میلیارد نفر را در خود جای خواهد داد، یکی دیگر از چالشهای بزرگ زیست محیطی برای این دهه خواهد بود. کلانشهرهای آینده باید فشرده تر، ایمن تر، فرگیرتر، زیست بوم تر، دارای انرژی کارتر، فضای سبز بیشتر، ساختمانهای سبزتر و روشهای حمل و نقل سبز و پایدار تری باشند که نیازهای جمعیت خود را تامین کنند.

۸- کمبود آب

یکی دیگر از چالش های مهم زیست محیطی کمبود آب است. کمبود این منبع برای بقای انسان، حیوانات و گیاهان حیاتی است و بیش از ٪۴۰ جمعیت جهان را تحت تاثیر خود خواهد داد. طبق آمار مجمع جهانی اقتصاد، بخش کشاورزی بیش از ٪۷۰ آب مورد استفاده گیاهان در مناطق خشک جهان مصرف میکند. استفاده مسئولانه از منابع آبی باعث بهبود تولید غذا، انرژی و نیز حفظ تنوع اکوسیستمهای آبی خواهد بود و به ما در کاهش تغییرات اقلیمی کمک خواهد کرد.

۹- پدیدههای حدی هواشناسی

گرم شدن کره زمین باعث خشکسالیهای شدید، ویرانگری پی در پی و نیز سبب برورز طوفانها و امواج گرمیی میشود. ثابت نگاه داشتن دما، همانطور که در مذاکرات در اولویت قرار دارد و نیز بهبود ظرفیت در واکنش به شرایط اضطراری آب و هوایی، از کیلیدیترین عوامل در به حداقل رساندن این فجایع و سازگاری با آنهاست.

۱۰- ازدیاد جمعیت و مدیریت پسماند

سازمان ملل متحد برآورد کرده است که جمعیت جهان تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۵/۸ میلیارد نفر در جهان خواهد رسید. بنابراین کاهش ضایعات از طریق کاهش تولید پسماند، استفاده مجدد و بازیافت را به عنوان بخشی از اقتصاد چرخشی یا دورانی مطرح میکند که هدف آن کاهش تاثیرات منفی بر سلامت و محیط زیست است.

• بعدی >